วันจันทร์ที่ 27 ธันวาคม พ.ศ. 2553

ขนมจ่ามงกุฎ


ขนมจ่ามงกุฎ เป็นขนมที่มีมาแต่โบราณทำด้วยแป้งถั่วเขียวกวนกับกะทิ และน้ำตาลทรายขาว จนเหนียวคล้ายกะละแมสีขาว นำใบตองอ่อนที่รีดจนเรียบมาห่อ
เป็นห่อเล็กๆ ใช้เมล็ดแตงโมคั่วกะเทาะเปลือกแล้ว หรือ ถั่วลิสงคั่วทั้งเมล็ด เสียบแต่งไว้ มักจะนิยมใช้ในงานมงคลต่าง ๆ อาทิเช่น งานแต่งงาน งานทำบุญขึ้นบ้านใหม่ เป็นต้น
ขนมจ่ามงกุฎ ขนมไทยนัยแห่งยศถา ไม่เพียงแต่ในงานบุญ งานมงคล หรือการทำงานเลี้ยงคนยากไร้เท่านั้นที่ขนมไทยเข้าไปมีอิทธิพล ในการดำเนินชีวิต
ประจำวันขนมไทยก็เข้าไปมีบทบาทอีกเช่นกัน โดยเฉพาะการส่งมอบขนมเป็น ของขวัญให้แก่ผู้ที่ได้รับการเลื่อนขั้น เลื่อนตำแหน่ง เลื่อนบรรดาศักดิ์ เพื่อสื่อ
ความหมายต่างๆกันไป ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นไปในทางที่ดี มีมงคลทั้งสิ้น
การยกย่องกันที่สุดเห็นจะได้แก่การมอบขนมจ่ามงกุฎให้เนื่องจากคำว่า “จ่า” แปลว่า หัวหน้า ส่วนคำว่า “มงกุฎ” สื่อถึงพระราชาหรือผู้ใหญ่ ดังนั้น
จ่ามงกุฎ จึงหมายถึง หัวหน้าผู้เป็นใหญ่ความหมายสูงส่งอย่างนี้ อีกทั้งยังต้องใช้ศิลปะในการทำค่อนข้างสูง จ่ามงกุฎจึงถูกมอบให้เฉพาะบุคคลที่ได้รับการ
ยกย่องอย่างสูงจริงๆ เท่านั้น เมื่อบวกกับการทำที่แสนยาก ในปัจจุบันจึงเป็นขนมที่ค่อนข้างหาทานได้ยาก ซึ่งขนมจ่ามงกุฎ เป็นขนมขึ้นชื่อของชาวจังหวัด
สมุทรสงคราม หมายถึง 'หัวหน้าผู้เป็นใหญ่' จึงนิยมมอบเป็นของขวัญ ในงานเลื่อนยศ เลื่อนตำแหน่ง ถือเป็นการแสดงความยินดี และอวยพร ให้มีความก้าวหน้า ในหน้าที่การงานยิ่งๆ ขึ้นไป
บางคนสับสน นำไปเรียกขนมอีกอย่างหนึ่งซึ่งมีชื่อว่า 'ขนมดาราทอง' หรือ 'ขนมทองเอกกระ จัง' เป็นขนมทองเอกปั้นกลม มียอดกลมเล็กๆ ปิดทอง แล้ววางบน
จานแป้ง ที่ติดขอบด้วยเมล็ดแตงโม กวาดน้ำตาล จริงแล้ว ขนมจ่ามงกุฎ กับ ขนมทองเอกกระจัง เป็นคนละอย่างกัน

วิธีการเตรียมและปรุงอาหาร :
1. เชื่อมน้ำตาล โดยใช้น้ำตาลกับน้ำดอกมะลิตั้งไฟให้เดือด แล้วกรองด้วยผ้าขาวบางแล้วจึงตั้งไฟต่ออีก 5 นาที
2 ล้างและขัดกระทะทองเหลืองให้สะอาดเสียก่อน แล้วคั่วเม็ดแตงโมโดยใช้มือจุ่มลงลงในน้ำเชื่อม แล้วกวาดไปมาจนน้ำตาลแห้งแล้ว ใช้มือจุ่มน้ำเชื่อมทำเช่นนนี้ต่อไปจนน้ำตาลเกาะเป็นหนามติดเม็ดแตงโมพองาม เก็บใส่ภาชนะให้มิดชิดอย่าให้อากาศเข้า
3 ระหว่างที่กวาดเม็ดแตงโมอยู่นั้น ต้องตะแคงกระทะและใช้ผ้าขาวบางเช็ดกระทะให้สะอาดอยู่เสมอ
4 นวดแป้งกับไข่แดงจนนิ่มมือ ถ้ายังแห้งอยู่จึงเติมน้ำ แล้วจึงคลึงแป้งเป็นแผ่นบางๆ กดให้กลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 เซนติเมตร นำแผ่นแป้งที่ตัดแล้วใส่ในถ้วนตะไล ใช้มือกดเบาๆ ให้เป็นรูปถ้วยตะไล ใช้ส้อมจิ้มให้ทั่ว แล้วจึงเอาไปอบพอสุกกลายเป็นแป้งรองขนม
5 การทำมงกุฎให้เอาน้ำตาลทรายใส่หม้อเล็กๆ ใส่น้ำเล็กน้อย ตั้งไฟอ่อนๆ พอน้ำตาลละลายเอาเม็ดแตงโมที่กวาดไว้แล้ว
6 จุ่มให้น้ำตาลติดกับแป้งที่อบไว้รอบๆ
7 วิธีการปั้นขนม คลึงแป้งให้เป็นก้อนกลม นำปลายมีดกดรอยรอบๆ ชิ้นงานให้ได้ 56 ส่วน แล้วจึงปั้นแป้งเป็นก้อนกลมเล็กๆ ติดด้านบนขนม ตรงหน้าขนมติดด้วยแผ่นทองคำเปลว เพื่อเพิ่มความสวยงามและเพื่อความ เป็นมงคล

คุณลักษณะทางกายภาพ :
ขนมจ่ามงกุฎ ถ้าแบ่งประเภทตามวิธีการทำให้ขนมสุก นั้น จ่ามงกุฎเป็นขนมที่ทำให้สุกด้วยการนึ่งหรืออบ ซึ่งจัดอยู่ประเภทเดียวกับ ขนมหม้อแกง ขนมหน้านวล ขนมกลีบลำดวน ขนมทองม้วน สาลี่แข็ง นอกจากนี้ อาจรวม ขนมครก ขนมเบื้อง ขนมดอกลำเจียกที่ใช้ความร้อนบนเตาไว้ในกลุ่มนี้ด้วย

การใช้งาน :
เป็นขนมที่มักทำในงานบุญ งานมงคล หรือเลี้ยงพระ การมอบขนมไทยให้แก่กันเพื่อแสดงความยกย่องหรือแสดงความยินดี โดยเฉพาะการส่งมอบขนมเป็น ของขวัญให้แก่ผู้ที่ได้รับการเลื่อนขั้น เลื่อนตำแหน่ง เลื่อน บรรดาศักดิ์ เพื่อสื่อความหมายต่างๆกันไป ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นไปในทางที่ดี มีมงคลทั้งสิ้น เนื่องจากในเมืองไทยของเรายังยึดระบบอาวุธโสอยู่อย่างแนบแน่นไม่มีวันเสื่อมคลาย